06 mrt EIGENLIJK HEBBEN WE NIET GOED ZICHT OP JONGE MANTELZORGERS

Interview Sytske Stoop, mantelzorgcoördinator Indebuurt033. Tekst Lenette van Tienhoven.

‘Eigenlijk hebben we niet goed zicht op jonge mantelzorgers. Uit literatuur en onderzoek weten we wel waar jonge mantelzorgers tegenaan lopen, maar we weten niet goed hoe dat in Amersfoort zit.’

Sytske Stoop is mantelzorgcoördinator bij de Welzijnsorganisatie Indebuurt033. ‘De gemeente kwam bij ons met de vraag hoe zit het met jonge mantelzorgers in Amersfoort? Wat zijn hun wensen en behoeften? Hoe kunnen we jonge mantelzorgers goed ondersteunen?

Bewustwording
Om antwoorden te krijgen op deze vragen heeft Indebuurt033 samen met organisatie Jongemantelzorg het project #Deeljezorg opgezet. ‘De gemeente geeft ons de vrijheid en ruimte om eerst te onderzoeken. De uitkomst van het onderzoek ligt open. Het project mag ook de conclusie hebben: er is voldoende ondersteuning en informatie voor jonge mantelzorgers. En dat is heel fijn omdat je dan ook makkelijk vragen kunt stellen en open het gesprek aangaat.’ 

‘We zijn gestart in twee wijken: het Soesterkwartier en Liendert. We halen signalen, wensen en behoeftes op; bij de jongeren zelf, en onder professionals. Daarna gaan we met elkaar bepalen wat nodig is.’ In het Soesterkwartier wonen veel gezinnen, waarvan de ouders een verstandelijke beperking hebben. Dit betekent dat er in deze wijk veel zorgkinderen zijn. ‘Dit weten we onder andere uit onderzoek van de monitor en van het wijkteam. Daarom zijn we het project in deze wijk gestart. Ook staan de professionals uit de wijk open voor nieuwe projecten.’

‘We zijn begonnen met twee bijeenkomsten met professionals en hebben verschillende mensen geïnterviewd. Betrokken zijn onder andere de GGD, het wijkteam, jongerenwerk en een basisschool. Doel was om erkenning en herkenning op gang te brengen. “Over wie hebben we het? Wie kom je tegen in je eigen workload. Zie ik ze wel? En als ik ze in beeld heb, wat doe ik daar dan mee?” We kwamen erachter dat bij de vraag “Wie is nu een jonge mantelzorger?” iedereen een ander beeld had. Daar hebben we heel erg op ingezoomd: “Wie is dan die jonge mantelzorger in het Soesterkwartier? Zijn dat ook kinderen van verslaafde ouders?” De reacties waren: “Nu ik dit weet  heb ik veel meer jonge mantelzorgers in beeld.” Het wijkteam bleek zo’n 200 jonge mantelzorgers op zijn netvlies te hebben.’

We maken het bespreekbaar en dan?
‘Er zijn kinderen die zorgen voor een broertje, zusje of ouder, maar die zijn onzichtbaar. Zij willen helemaal niet opvallen, vinden het normaal en vanzelfsprekend. Dat is niet erg. We moeten het ook niet problematiseren. Maar het moet wel te combineren zijn met school, met vrienden maken en jezelf ontwikkelen.’

Om problemen te voorkomen is het belangrijk dat het kind in beeld is. ‘Ieder heeft daarbij een eigen rol. Voor scholen is veiligheid een belangrijk onderwerp. De Intern Begeleiders van de school vinden dat het thema jonge mantelzorg daarom bij de school hoort. Maar daar is nog wel een slag in te maken, óók bij leerkrachten. We maken het bespreekbaar en dan? Mag ik die vragen over de thuissituatie stellen? Hoe kun je het gesprek aangaan zonder dat je meteen in de verkeerde modus zit. Daar zijn we nu over aan het stoeien.’ 

Campagnebus geeft aandacht
Drie scholen in Amersfoort zijn met de campagnebus van Jongemantelzorg bezocht. ‘Het MBO Amersfoort was heel blij met onze komst. Ze zien veel verzuim doordat studenten zorgen voor familie. De school wil problemen voorkomen door het thema zorg bespreekbaar te maken. Als je het weet van studenten dan kan je ook aanpassingen doen. Het moet wel veilig voelen voor studenten om erover te praten. En docenten moeten er ook naar vragen. Als je weet dat de school wil helpen dan wordt het interessant om het te bespreken. De leerkracht kan meedenken, misschien kun je ergens vrijstelling voor krijgen. En als jij te laat bent dan weet de school wat de reden is.

‘We hebben nu alleen gekozen voor scholen die het belang inzien. Alle docenten van het ‘t Hooghe Landt college hebben bijvoorbeeld een workshop gekregen over mantelzorg. Samen met het jongerenwerk gaven we gastlessen aan alle eerste klassen. We spraken eerst over zorgen voor een ander en daarna stelden we de vraag “Wie heeft er zelf mee te maken?” Het was mooi om te zien dat per klas drie tot vijf leerlingen hun hand opstaken. Handig voor de leerkracht die meteen weet wie opgroeit met zorg thuis. Maar ook dat het meer gedragen wordt en er begrip voor is.’

‘De meerwaarde van de campagnebus is dat jonge mantelzorg goed wordt neergezet. Het geeft aandacht en veroorzaakt reuring; in de krant en er wordt meer over gepraat. Er is nu meer draagvlak. Eigenlijk net zoals met programma’s rond pesten en vuurwerk.’Het hele project in Amersfoort wordt in de loop van 2019 afgerond.