Jonge Mantelzorg (JMZ)
Circa een op de vijf scholieren tussen de 12 en 16 jaar groeit op met een langdurig zieke naaste. 3 procent van hen verleent intensieve hulp. Zij zijn ‘jonge mantelzorgers’. Veel jonge mantelzorgers ervaren de zorgsituatie als heel normaal en ondervinden ook geen problemen. Opgroeien met zorg kan echter ook heel zwaar zijn.
Definitie
Jonge mantelzorgers zijn diegenen die opgroeien met een zieke ouder, broer, zus, of met een zieke opa en oma, die in de directe omgeving van het gezin woont en die intensieve zorg nodig heeft. Er kan sprake zijn van een lichamelijke ziekte of handicap, een psychische ziekte of verslavingsproblematiek.
De definitie is breed omdat niet wordt gesteld dat een jongere zorgverantwoordelijkheid hoeft te hebben. De jonge mantelzorgers die hulp nodig hebben, zijn die jongeren die zorgtaken en verantwoordelijkheden hebben die negatieve gevolgen hebben op de ontwikkeling, of hen belemmeren om volledig kind te zijn.
Jonge mantelzorgers hebben in vergelijking tot leeftijdsgenoten meer gezondheid- en psychische klachten, zo blijkt uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) in ‘Mantelzorgers in het vizier’ (8 november 2019). Zij maken meer gebruik van professionele hulp, zoals psychologische hulp.
Veel zorgende jongeren ervaren vermoeidheid, stress, psychische problemen, concentratieproblemen en slaaptekort door hun thuissituatie. Ook hebben zij weinig of geen tijd voor huiswerk en afspreken met vrienden of vriendinnen. Studenten met mantelzorgtaken hebben de neiging om minder snel op kamers te gaan of niet te kiezen voor een opleiding in een andere stad. Zij geven aan geholpen te zijn met meer bekendheid en begrip. Ook noemt het SCP dat meer flexibiliteit in het onderwijs zou helpen.
Uit onderzoek van het jongerenpanel van De Nationale Jeugdraad (2011) blijkt dat de taken van jonge mantelzorgers vooral bestaan uit huishoudelijke klussen (65%). Daarnaast geeft de helft emotionele aandacht, zoals troost en gezelschap. De gevraagde jonge mantelzorgers zeggen deze zorgtaken over het algemeen goed (33%) tot zeer goed (43%) te kunnen combineren met schoolwerk. Bijna een kwart (24%) zegt dit matig tot slecht te kunnen. Emotionele aandacht wordt als het meest zwaar ervaren. 37% zegt last te hebben van vermoeidheid. Bijna drie op de tien (28%) ervaren psychische problemen, zoals piekeren, somberheid of depressiviteit. Bijna een kwart (24%) zegt last te hebben van concentratieproblemen en twee op de tien heeft last van slaaptekort.
Meer dan de helft van de jongeren heeft nooit extra hulp gevraagd (54%). Zij praten vooral met vrienden over de thuissituatie (78%) en met de eigen ouders (52%). Slechts 18% gaat in gesprek met hun mentor en 8% met een docent.
Jonge mantelzorgers vinden begrip en een luisterend oor belangrijk, maar willen geen medelijden of te veel bemoeienis van anderen. Dit blijkt uit alle verhalen die we in onze campagnebus hebben gehoord. Van alle ingebrachte ervaringen en verhalen hebben we een top acht gemaakt van behoeften van jonge mantelzorgers.
Bovenaan staan: begrip, bespreekbaar maken en je verhaal kwijt kunnen, maar niet problematiseren. Dit wordt gevolgd door: tijd voor jezelf hebben, rekening houden met de specifieke thuissituatie van de jonge mantelzorger, ontmoeten van jongeren die hetzelfde meemaken en praktische hulp, bijvoorbeeld met huishoudelijke taken.
Effectieve ondersteuning van jonge mantelzorg vraagt om maatwerk. Een luisterend oor is vaak al voldoende. Jonge mantelzorgers zoeken zelf veel informatie online en komen hier in contact met lotgenoten. Bouwstenen van een integraal steunprogramma zijn:
Hieronder enkele (wetenschappelijke) publicaties en onderzoeken naar jonge mantelzorg.
Wil je meer weten over jonge mantelzorg en onze diensten? Neem vrijblijvend contact met ons op.
Mail naar: info@jongemantelzorg.nl
Download onze Flayer Jonge Mantelzorg